Biskup zaś ma być nienaganny, mąż jednej żony, trzeźwy (roztropny), umiarkowany, przyzwoity, gościnny, dobry nauczyciel (sposobny do nauczania - BT). I Tym. 3,2; Tyt. 1,9

Krótki zwrot "sposobny do nauczania" jest pojęciem fascynującym. Stanowi tłumaczenie greckiego słowa didaktikos. Aczkolwiek w Nowym Testamencie można znaleźć setki rozmaitych wyrażeń spokrewnionych znaczeniem z nauczaniem, czyli z jakąś postacią tego słowa greckiego; jednakże ta konkretna forma użyta jest tylko dwukrotnie, a mianowicie: w pierwszym i drugim liście do Tymoteusza (I Tym. 3,2; i II Tym. 2,24).

Słysząc zwrot „sposobny do nauczania” jesteśmy skłonni interpretować go w kontekście naszych subiektywnych doświadczeń. Przychodzą nam wówczas na myśl "dobrzy nauczyciele", jakich znamy, to znaczy ludzie potrafiący umiejętnie przekazywać innym swoją wiedzę i nakłaniać ich za pomocą skutecznych metod do nauki. Myślimy również o niezwykle utalentowanych wykładowcach, ludziach, którzy potrafią przez godzinę wręcz zahipnotyzować audytorium. Myślimy więc o erudycji i umiejętnościach nauczania.

W istocie rzeczy taki sposób rozumowania może mieć niewielki związek lub nawet nie mieć żadnego związku z tym, co Paweł miał na myśli pisząc do Tymoteusza. Pojęcie to ma bowiem znacznie głębszy sens.

Zanim jednakże zaczniemy rozważać, co naprawdę oznacza ten zwrot: "sposobny do nauczania", musimy wyjaśnić pewną kwestię związaną z tym zagadnieniem. Wydaje się, że Paweł nie miał tutaj na myśli tego, co Biblia określa jako "dar nauczania". Nowy Testament uczy, że dar ten udzielany był tylko niektórym osobom (Ef. 4,11; I Kor. 12,28-29). "Sposobność do nauczania" natomiast jest cechą, którą może wykształcić w sobie każdy mężczyzna i kobieta; zresztą musi wykształcić ją w sobie, jeśli chce być osobą dojrzałą.

JAKOŚĆ ŻYCIA

Niektórzy są zdania, że słowo to należałoby tłumaczyć: "skory do nauki", ze względu na jego podstawowe znaczenie i zastosowanie w grece klasycznej. W takim przypadku znaczenie jego stałoby się jeszcze głębsze, ponieważ odnosiłoby się do jakości życia, to znaczy do pokory, uległości i pragnienia poznawania woli Bożej.

Wydaje się, że w takim, między innymi, sensie Paweł użył tego słowa. Jednakże użycie go w szerszym kontekście, aniżeli w pierwszym liście do Tymoteusza (3,2), pozwala nam znacznie głębiej zrozumieć jego znaczenie. Popatrzmy najpierw na drugi list do Tymoteusza (2,24). Warto zwrócić uwagę na dobór słów i pojęć towarzyszących zwrotowi "sposobny do nauczania".

"A głupich i niedorzecznych rozpraw unikaj, wiedząc, że wywołują spory. A sługa Pański nie powinien wdawać się w spory, lecz powinien być uprzejmy dla wszystkich, zdolny (sposobny) do nauczania, cierpliwie znoszący przeciwności, napominający z łagodnością krnąbrnych, w nadziei, że Bóg przywiedzie ich kiedyś do upamiętania i do poznania prawdy i że wyzwolą się z sideł diabła, który ich zmusza do pełnienia swojej woli” (II Tym. 2,23-26).

Zwrotowi "sposobny do nauczania" towarzyszą tutaj bardzo znamienne określenia; znaczenie każdego z nich jest blisko spokrewnione ze znaczeniem cech wymienionych w rozdziale trzecim pierwszego listu do Tymoteusza i w rozdziale pierwszym listu do Tytusa.

Tymoteusz miał unikać kłótni, być uprzejmy dla wszystkich ludzi (chrześcijan i niewierzących). Miał także być cierpliwy, gdy fałszywie go oskarżano lub atakowano. Tych, którzy sprzeciwiali się mu, miał napominać w łagodny sposób. W samym środku tej listy cech charakteryzujących osobę dojrzałą, umiejącą panować nad sobą, znajdujemy zwrot - sposobny do nauczania.

Wydaje się to oczywiste. Wyrażenie "sposobny do nauczania" oznacza, że człowiek musi posiadać pewne cechy osobiste umożliwiające mu utrzymywanie z ludźmi właściwych stosunków, czyli wolnych od napięć lub stronniczości. Nie jest to bynajmniej człowiek szukający sposobności do wzniecenia kłótni z innymi. Jest on łagodny wobec ludzi, nawet wobec tych, którzy mają dziwny lub wręcz uparty i przykry charakter. Gdy jest słownie lub fizycznie atakowany przez kogoś, nie odwzajemnia się uszczypliwymi uwagami lub jakimiś innymi agresywnymi odruchami. Krótko mówiąc, nie jest to człowiek zniewolony swoją cielesną naturą. Jest to człowiek spokojny, zawsze panujący nad sobą.

WŁAŚCIWY STOSUNEK DO SŁOWA BOŻEGO

Pojęcie "sposobny do nauczania" wydaje się zawierać jeszcze jeden ważny wymiar. W rozdziale pierwszym listu do Tytusa słowo to nie występuje co prawda w takiej postaci jak w pierwszym liście do Tymoteusza (3,2), jednakże użyte są tutaj wyrażenia blisko spokrewnione znaczeniowo ze "sposobnością do nauczania". Przewodnik duchowy powinien być "...wstrzemięźliwy, trzymający się prawowiernej nauki, aby mógł zarówno udzielać napomnień w słowach zdrowej nauki, jak też dawać odpór tym, którzy jej się przeciwstawiają" (Tyt. 1,8-9).

Zwróć uwagę na to, że człowiek zdolny "udzielać napomnień w słowach zdrowej nauki, jak też dawać odpór tym, którzy jej się przeciwstawiają", powinien być człowiekiem "wstrzemięźliwym", czyli powściągliwym, opanowanym. W tym fragmencie więc użyto analogicznych określeń, co w drugim liście do Tymoteusza (2,23-26).

Zauważ również, że człowiek "sposobny do nauczania" jest człowiekiem, mającym wyrobione przekonania, jeśli chodzi o stosunek do Słowa Bożego. Jest to człowiek "mocno trzymający się" zdrowej nauki. Ponadto, jak mówi Paweł w drugim liście do Tymoteusza (2,23), nie jest on skłonny do "głupich i niedorzecznych rozpraw". Wskazuje to na jeszcze jedno podobieństwo pomiędzy obydwoma fragmentami omawianych listów.

PODSTAWOWE ZROZUMIENIE SŁOWA BOŻEGO

Człowiek "sposobny do nauczania" jest nie tylko człowiekiem wstrzemięźliwym i przekonanym, że Słowo Boże jest prawdą lecz rozumie on również to Słowo w stopniu wystarczającym, aby był zdolny "udzielać napomnień w słowach zdrowej nauki, jak też dawać odpór tym, którzy jej się przeciwstawiają" (Tyt. 1,9). Nie można uczyć innych bez odpowiedniego przygotowania, to znaczy nie posiadając odpowiedniej wiedzy. Dlatego Paweł pisał do Tymoteusza: "A co słyszałeś ode mnie wobec wielu świadków, to przekaż ludziom godnym zaufania, którzy będą zdolni innych nauczać" (II Tym. 2,2).

Jako dojrzewający duchowo chrześcijanie, powinniśmy konsekwentnie dążyć do coraz głębszego poznawania i rozumienia Słowa Bożego. "Staraj się usilnie o to - mówi Paweł - abyś mógł stanąć przed Bogiem jako wypróbowany i nienaganny pracownik, który wykłada należycie słowo prawdy" (II Tym. 2,15).

PODSUMOWANIE

Człowiek "sposobny do nauczania" powinien posiadać trzy podstawowe cechy charakteru. Po pierwsze, musi odznaczać się duchową i psychiczną dojrzałością, a także umieć radzić sobie w konfliktowych sytuacjach. Po drugie, musi mieć mocne przekonanie, że Słowo Boże jest prawdą. I wreszcie po trzecie, musi rozumieć nauki biblijne w stopniu wystarczającym, aby być „sposobnym do nauczania” wszystkich ludzi. Krótko mówiąc, chrześcijanin wzrastający duchowo, musi: Poznawać coraz głębiej Słowo Boże (II Tym. 2,2) Wierzyć coraz bardziej Słowu Bożemu (Tyt. 1,9) Żyć coraz głębiej według Słowa Bożego (II Tym. 2,24-25).

PROJEKT OSOBISTY

Niniejszy projekt osobisty ma na celu pomóc wam w osiągnięciu omawianej cechy.

Stopień A

Należy wiedzieć o tym, że każdy chrześcijanin (a także chrześcijanka), powinien dążyć do osiągnięcia tej cechy. Jest ona bowiem niezbędna dla każdego, kto pragnie być dobrym ojcem, dobrą matką oraz żywym członkiem Ciała Chrystusowego. Rodzice powinni uczyć swoje dzieci (Ef. 6,4), a wszyscy członkowie Ciała Chrystusowego powinni uczyć się i napominać nawzajem (Kol. 3,16). "Sposobność do nauczania" jest ważną cechą dojrzałości chrześcijańskiej.

Stopień B

Podejmij regularne studium biblijne. Może to być studium indywidualne, grupowe lub indywidualno-grupowe.

Uwaga: Nie powinno być to płytkie, "formalistyczne" studium lecz poważne studium biblijne, mające na celu gruntowne poznanie istoty nauk biblijnych.

Propozycje:

1. Podejmij, na przykład, korespondencyjny kurs biblijny.

2. Zapisz się na wieczorowe studium biblijne, prowadzone przez uczelnię teologiczną lub szkołę biblijną.

3. Weź udział w grupowym studium biblijnym w twym zborze. Studium o charakterze dyskusyjnym byłoby najbardziej wskazane dla ciebie, gdyż miałbyś wówczas możliwość zadawania pytań, a nawet mógłbyś pomóc w prowadzeniu go.

Stopień C

Staraj się rozwijać swoją osobowość, aby nikt nie był w stanie zachwiać cię podczas dyskusji na temat Słowa Bożego lub innych spraw religijnych.

Uwaga: Sama znajomość Słowa Bożego i jego nauk nie rozwiąże automatycznie twoich osobistych problemów. Wielu ludzi znających Biblię "od deski do deski" odznacza się chwiejnością i brakiem równowagi wewnętrznej, co sprawia, że często posługują się oni Słowem Bożym jako swym "osobistym" mieczem, a nie "mieczem Ducha".

Propozycje:

1. Gdy ktoś cię atakuje, nigdy nie odwzajemniaj się groźbą i napastliwością. Reaguj na te ataki w sposób szczery i łagodny, swym zachowaniem wprawiając przeciwnika w zdziwienie.

Uwaga: Jeśli jesteś zbyt podniecony w danej chwili, aby zareagować rozsądnie, lepiej powstrzymaj się od udzielenia odpowiedzi, dopóki nie uspokoisz się i nie odzyskasz równowagi wewnętrznej.

Pamiętaj: „Łagodna odpowiedź uśmierza gniew, lecz przykre słowo wywołuje złość” (Przyp. 15,1).

2. Staraj się nie peszyć ludzi publicznie - nawet wtedy, gdy oni publicznie cię atakują. Staraj się rozmawiać z nimi sam na sam. Jest to wskazane, nawet w wypadku karania małych dzieci.

Uwaga: Zdarzają się sytuacje, gdy jest to niemożliwe, a nawet niepożądane, niemniej jednak jest to zwykle najwłaściwszy sposób postępowania.

3. Jeżeli w dalszym ciągu miewasz kłopoty z zachowaniem równowagi wewnętrznej i tracisz pewność siebie, postaraj się zasięgnąć porady u dojrzałego duchowo przyjaciela lub duszpasterza. Poważnie traktuj te słabości, starając się zrozumieć ich przyczynę.

4. Zacznij " łagodnie zmuszać się" do odpowiedniego działania w konfliktowych sytuacjach. Jest to trudne zadanie, lecz konieczne. Potrzebnej ci pewności siebie nabierzesz wtedy, gdy zaczniesz działać i radzić sobie w takich sytuacjach.

Uwaga: Nie zniechęcaj się, gdy spotka cię niepowodzenie. Ucz się na błędach, dopóki nie zaczniesz zwyciężać. Pamiętaj również: Im częściej będziesz zwyciężał, tym więcej nabierzesz pewności siebie. (skrót red.)