"Nie kradnij" (Ex 20,15)

I ABSOLUTNY WŁADCA

Absolutnym władcą i Panem na świecie jest Wszechmogący Bóg, Stwórca wszechświata (Gen 1,1-2,4; Ps 24,1; 95,4-5). On dał ziemię ludziom na mieszkanie (Ps 115,16; Iz 45,1). W Biblii często powtarza się słowo "dałem wam" (Gen 1,29; 12,8; 13,15.17; 17,8; Ex 32,13 itp.). Dlatego Bóg miał prawo żądać od człowieka ofiar ze wszystkich pierwocin składanych zarówno ze zwierząt jak i roślin (Ex 22,29.39). Pan Bóg mówił również o warunkach sprzedawania ziemi: "Ziemi nie będzie się sprzedawać na zawsze. Gdyż ziemia należy do mnie, a wy jesteście u mnie przybyszami i gośćmi" (Lev 25,23). Biblia mówi, że człowiek jest tylko włodarzem (Tt 1,7), szafarzem (Łk 12,42; 1Kor 4,1-2), zarządcą dóbr Bożych (Mt 21,33-3; Łk 16,1-12); ludzie są tylko robotnikami w winnicy Pańskiej (Mt 20,1-16) i sługami (Łk 12,35-48), którzy z powierzonych talentów będą musieli zdać sprawę (Mt 25,14-30).

II DOBRA CZŁOWIEKA

Różnorodne dobra znajdujące się w dyspozycji człowieka można podzielić na kilka kategorii:

1. Dobra materialne - są to nieruchomości, ruchomości, zwierzęta, rośliny, pieniądze itp.
2. Dobra kulturalne - dzieła sztuki, utwory literackie (proza i poezja), muzyka, rzeźba, malarstwo itp.
3. Dobra umysłowe - wynalazki, patenty, odkrycia, projekty, wyniki badań i doświadczeń, nauczanie, planowanie itp.
4. Dobra społeczne - parki, ulice, gmachy użyteczności publicznej itp.
5. Dobra osobowe (mające związek z daną osobą) są to zwykle: nazwisko, wolność sumienia i wyznania, zdolności, wykształcenie, dobre imię, szacunek, autorytet itp.

III PRAWO WŁASNOŚCI

Prawo własności jest to prawo człowieka do posiadania danej rzeczy, korzystania z niej, używania jej oraz dysponowania i rozporządzania nią. Biblia mówi także o prawie własności: "Wziął Abram żonę swoją Saraj i Lota, bratanka swego i cały ich dobytek, którego się dorobili, i służbę, którą nabyli..." (Gen 12,5). "A Abram był już bardzo zasobny w trzody, srebro i złoto. Również Lot... miał owce, bydło i namioty. Lecz nie mogli zmieścić się w kraju, aby razem mieszkać, bo dobytek ich był tak wielki, że nie mogli przebywać razem" (Gen 13,2.5-6).

IV BIBLIJNY ZAKRES ÓSMEGO PRZYKAZANIA

1. Zakaz kradzieży
Bóg przewidział, że prawo własności (posiadania) zostanie przez ludzi pogwałcone, dlatego do stosunków międzyludzkich wprowadził przykazanie: "Nie kradnij", tzn. ustanowił zakaz odbierania cudzej własności. Wagę tego problemu widać w tym, że VIII przykazanie zostało powtórzone w przykazaniu ostatnim: "NIE POŻĄDAJ DOMU BLIŹNIEGO SWEGO..., ANI ŻADNEJ RZECZY, KTÓRA NALEŻY DO BLIŹNIEGO TWEGO" (Ex 20,17).

2. Zakaz porywania (kidnaperstwo)
U podstaw pierwotnego przykazania zawierającego zakaz kradzieży leży coś więcej niż ochrona własności. Hebrajski czasownik "ganab" ma o wiele szersze znaczenie niż polski odpowiednik "kraść". Zawarte w nim są takie pojęcia jak: "kraść, rabować, wprowadzać w błąd, uprowadzać". Zakaz ten odnosił się do najgorszej formy pozbawienia człowieka wolności, czyli wykradania lub porywania wolnego Izraelity, by sprzedać go w niewolę, tak jak miało to miejsce nieco wcześniej z Józefem, synem Jakuba (Gen 40,15). Oto dwa znamienne teksty biblijne: "Kto porwie (ganab) człowieka, to czy go sprzedał, czy też znaleziono go jeszcze w jego ręku, poniesie śmierć" (Ex 21,16). "Jeżeli znajdzie się ktoś, kto ukradnie (ganab) kogoś ze swoich braci, z synów izraelskich, pozbawi go wolności i sprzeda go jako niewolnika, to ten złodziej poniesie śmierć i wytępisz zło spośród siebie" (Deut 24,7).

3. Ochrona wolności człowieka
Głównym dobrem chronionym za pomocą tego przykazania jest wolność człowieka. Ponieważ chodzi tu w pierwszym rzędzie o samego wolnego człowieka, zakaz ten słusznie mieści się w szeregu przykazań drugiej tablicy Dekalogu od V do X przykazania, odwołujących się do osobowego wymiaru człowieka. Naturalnie podlega także ochronie wszystko, co jest osobistą własnością bliźniego lub wspólną własnością społeczeństwa.

Przykazanie VIII stara się zabezpieczyć wolność człowieka, nie dopuścić, by padł ofiarą żądzy zysku. Każdy atak na wolność pojedynczej jednostki Zakon uważał za atak na wspólnotę narodową i odpowiednio go ścigał, karząc śmiercią.

4. Kradzież serc
Jest jeszcze jeden szczególny sposób przekraczania ósmego przykazania - to "manipulowanie" ludźmi, które Pismo Święte nazywa "kradzieżą serc".

- W ten sposób Jakub ukradł "serce Labana", przemilczając zamiar opuszczenia go wraz z rodziną i całym dobytkiem (Gen 31,26-27).
- Składając wszelkiego rodzaju dobre obietnice w czasie swej kampanii reklamowej Absalom "ukradł serca" mężów izraelskich (2Sm 15,6). W ten sposób Absalom położył podwaliny pod detronizację swego ojca, Dawida.
- Adolf Hitler był klasycznym przykładem katastrofalnych konsekwencji manipulowania psychiką narodu niemieckiego.
- W naszych czasach obietnice wyborcze kupują serca naiwnego elektoratu. W tym sensie Absalom ma wielu uczniów.

V KRADZIEŻ W ŚWIETLE PISMA ŚWIĘTEGO

1. Z problemem kradzieży spotykamy się już w pierwszej księdze Biblii. Królowie Mezopotamii napadli na miasta kananejskie, położone w dolinie Syddim (Morze Martwe), uprowadzili mieszkańców Sodomy i Gomory, zrabowali całe ich mienie (Gen 14,1-16).

2. Rachela, żona Jakuba wykradła swemu ojcu Labanowi terafim, bożki domowe (Gen 31,19-39).

3. Józef, syn Jakuba został uprowadzony podstępnie i sprzedany do Egiptu (Gen 37,24-36; 40,14-15).

4. Przepisy zakonu dokładnie regulowały postępowanie wobec wykroczeń VIII przykazania:

- W związku z porwaniem człowieka (Ex 21,16; Deut 24,7).
- W związku z kradzieżą zwierząt (Ex 22,1-4).
- W związku z kradzieżą powierzonych do przechowania pieniędzy lub zwierząt (Ex 22,7-12).
- W związku z oszustwem i zdzierstwem (Lev 19,11.13).

5. Historia Achana jest przykładem kradzieży przedmiotów obłożonych klątwą (Joz 7r; Deut 7,25-26; Przyp 3,33; Za 5,3-4).

6. Księga Przypowieści mówi wiele o kradzieży i oszustwie (Przyp 6,30; 9,17; 20,10.17.23; 28,24).

7. Pan Jezus Chrystus powiedział, że kradzieże mają swoje źródło w sercu (Mt 15,19; Mk 7,21-23), apostoł Paweł zaś twierdził, że złodzieje, chciwcy i zdziercy Królestwa Bożego nie odziedziczą (1Kor 6,10. por. 1Tm 1,10).

VI GRZECHY PRZECIWKO ÓSMEMU PRZYKAZANIU

1. Porywanie ludzi (uprowadzanie, terroryzm)
Było to główne przestępstwo odbierania wolności człowieka, za które karano śmiercią (Ex 21,16; Deut 24,7).

- Kidnaperstwo
Jest to porywanie dzieci w celu przemytu narkotyków, wymuszenia okupu. W ostatnim czasie kidnaperzy nie zadowolili się jedynie porywaniem dzieci, ale rozszerzają swoją akcję wśród dorosłych. Szczególnie narażeni się ludzie majętni i na wysokich stanowiskach.

- Handel ludźmi
Jeszcze do niedawna murzyni byli przedmiotem handlu żywym towarem. Słowo Boże potępia taki proceder (1Tm 1,10), w obecnych czasach handel żywym towarem odbywa się w ramach sportu wyczynowego i na płaszczyźnie subkultury erotycznej.

2. Kradzież zwykła (kleptomania)
Jest to potajemne przywłaszczenie cudzej rzeczy wbrew woli właściciela. Zakon ogłaszał: "Jeżeli ktoś ukradnie wołu lub owcę, a potem je zarżnie lub sprzeda, odda pięć wołów za wołu, a cztery owce za owcę" (Ex 22,1. por. Num 5,5-7), co jakby echem odbiło się w szczerym wyznaniu pokutującego Zacheusza: "jeśli na kim co wymusiłem, jestem gotów oddać w czwórnasób" (Łk 19,8).

Na innym miejscu Zakon głosił: "Nie będziecie kradli, nie będziecie kłamali i nie będziecie oszukiwali jeden drugiego" (Lev 19,11). W przepisach Zakonu były nawet zawarte szczegóły dotyczące zachowania się w winnicy i na polu (Deut 23,25-26). W Nowym Testamencie apostoł Paweł napisał: "Kto kradnie, niech kraść przestanie, a niech raczej żmudną pracą własnych rąk zdobywa dobra, aby miał z czego udzielać potrzebującemu"(Ef 4,28. por. 1Tes 4,11-12). Rzeczą godną uwagi jest to, że niespodziewane powtórne przyjście Pana Jezusa Chrystusa zostało w Słowie Bożym porównane do przybycia złodzieja (1Tes 5,2.4; Mt 24,43; Łk 12,39). Słowo Boże mówi, że złodzieje nie odziedziczą Królestwa Bożego (1Kor 6,10). Innymi słowy za kradzież grozi utrata życia wiecznego. Coś z surowości tego prawa pozostało w prawodawstwie Anglosasów w VI w. za kradzież obcinano złodziejom ręce i nogi.

3. Kradzież dóbr intelektualnych (plagiat)
Jest to przywłaszczenie cudzego utworu, pracy naukowej, dzieła artystycznego, a także zapożyczenie z cudzych dzieł i podanie jako własne i opublikowane pod własnym nazwiskiem, również kradzież muzyki, nagrań (płyt, kaset, taśm, kompaktów itp.).

4. Kradzież wśród domowników
Dzieci często zapominają o tym, że zabieranie rodzicom pieniędzy z portfela, czy wynoszenie rzeczy wartościowych (np. biżuterii) bez ich wiedzy i zgody jest grzechem. Pismo Święte i na ten temat się wypowiada: "Kto ograbia ojca lub matkę i mówi: to nie jest grzech, jest wspólnikiem łotra" (Przyp 28,24).

5. Kradzież z pobudek emocjonalnych
Dr Clemens Amelunxen, autor książki "Kryminalistyka kobieca" jest zdania, że "sfrustrowane kobiety znajdują w kradzieży namiastkę emocji". Pewne dwie zamożne damy, żony szanowanych przedsiębiorców, słomiane wdowy, kradły różne towary, od kostki masła do pierścionka z brylantem. Jedna z nich płacząc wyznała sędziemu: "dokuczała nam samotność. Przez to wpadł nam do głowy ten szalony pomysł. To było tak strasznie podniecające". Berliński internista i neurolog dr Berger mówi na ten temat: "gdy kobiecie nie uda się zdobyć mężczyzny, chwyta cokolwiek, co akurat leży w zasięgu jej oczu". Żona pewnego radcy sądowego stanęła przed sądem za kradzież futra. Jeden z biegłych zapytał oskarżoną, czy podczas kradzieży przeżyła jakąś emocję? Dama rumieniąc się odrzekła: "o tym tutaj nie powiem".

6. Kradzież mienia społecznego
Ten grzech jest bardzo szeroko rozpowszechniony. Błędnie uważa się, że mienie społeczne można kraść, bo "to i tak jest wszystko nasze". Takie określenia jak: manko, nadużycie, niedobór, afera, defraudacja, malwersacja itp. są na porządku dziennym. Jakże często spotykamy się z taką typowo "polską" terminologią ulicy: załatwić, skombinować, zakosić, zagrabić... (Przyp 9,17).

Apostoł Paweł wypowiada się bardzo poważnie na ten temat (Rz 13,3-7). Do tego dochodzi przestępstwo świadomego niszczenia mienia społecznego (telefony, poczekalnie, środki komunikacji, szyny kolejowe, sieć trakcyjna, linia energetyczna itp.).

7. Przywłaszczenie
Jest to przestępstwo polegające na rozporządzeniu jak swoją własnością cudzym mieniem.

8. Sprzeniewierzenie (defraudacja)
Przestępstwo polegające na przywłaszczeniu mienia powierzonego. Słowo Boże mówi o Judaszu, że był "złodziejem, i mając sakiewkę, sprzeniewierzał to, co wkładano" (J 12,6. por. Dz 1,25). Zakon regulował kwestię sprzeniewierzenia. Człowiek, który dopuścił się tego czynu był obowiązany oddać podwójnie (Ex 22,9) i złożyć ofiarę pokutną (Lev 5,15).

9. Szalbierstwo
Jest to wykroczenie polegające na wyłudzeniu płatnego świadczenia bez zamiaru uiszczenia należności (np. przejazdu, wstępu na widowisko, mecz, imprezę itp.).

10. Przemyt (kontrabanda, szmugiel)
Jest to przestępstwo polegające na przeprowadzeniu przez granicę (wwóz lub wywóz) materiałów zakazanych (dzieła sztuki, eksponaty muzealne, narkotyki, materiały pornograficzne, broń itp.).

11. Paserstwo
Przestępstwo popełniane w celu osiągnięcia korzyści majątkowej polegające na nabyciu, przyjęciu albo udzieleniu pomocy w sprzedaży lub ukryciu rzeczy uzyskanej w drodze czynu zabronionego. Paserami nazywa się ludzi, którzy skupują, przechowują lub sprzedają rzeczy skradzione lub przemycone (Przyp 29,24), Prawo słusznie ściga tego rodzaju przestępców, gdyż paserzy chronią złodziei. Kupowanie u paserów jest równoznaczne z kradzieżą, gdyż nakręca spiralę przestępstwa. Skoro złodziej nie musi się martwić o zbyt skradzionych przedmiotów, gdyż ma stałego nabywcę, to tym swobodniej kradnie. Paserstwo niezmiernie utrudnia pościg za skradzionymi rzeczami. Paser świadomie pośredniczy w kradzieży i ułatwia ją.

12. Kradzież rozbójnicza
Jest to zabranie cudzego mienia przy użyciu siły (rozbój).

13. Rabunek (grabież)
Przez rabunek rozumiemy brutalne zabranie w jawny sposób cudzej własności. Zwykle grabież jest połączona z napaścią, przymusem. Pismo Święte wspomina o rabunku (Gen 14,11nn; Ex 22,2; 1Sm 30r; Ez 22,29; Oz 4,2; Am 3,10; Łk 18,11; 1Kor 5,10-11). Pan Jezus w podobieństwie o Samarytaninie mówi o rabunku (Łk 10,30). Rabunek nie tylko uderza w cudzą własność, ale godzi równocześnie w wolność człowieka. W czasach pierwotnego chrześcijaństwa, a potem ciemnego średniowiecza niszczono, mordowano innowierców, a majątek ich podlegał konfiskacie i grabieży (Hbr 10,32-34).

14. Zniszczenie i zguba
Motywem do niszczenia mienia prywatnego i społecznego może być nienawiść, zazdrość, zemsta, euforia lub wściekłość (np. kibice sportowi). Zniszczenie i zguba są działaniem świadomym. Kto wyrządził szkodę poprzez zniszczenie lub zgubę, zobowiązany był do wynagrodzenia straty (Ex 22,5-7). Jeśli książka lub inny przedmiot został pożyczony, istnieje obowiązek zwrotu względnie wynagrodzenia, tzw. restytucji. Nieoddanie książki, płyty, kasety lub innej pożyczonej rzeczy jest przywłaszczeniem i kradzieżą.

15. Szaber (wandalizm)
Jest to termin pochodzenia hebrajskiego i oznaczał: łamać, psuć, niszczyć. Słowem tym określamy rabunek, brutalne niszczenie cudzego mienia, plądrowanie opustoszałego mienia podczas wojny, klęsk żywiołowych, zamieszek społecznych, politycznych itp. Terminem tym określa się również mienie zrabowane. Szaber jest tak stary, jak stare są dzieje ludzkie. Władcy starożytnego Egiptu aby zabezpieczyć swoje groby przed szabrownikami, budowali potężne piramidy o wielu ślepych wejściach albo skalne groty podziemne. Już Herodot, grecki historyk pisze ok. 484 r. p.n.e., że kiedy zwiedzał groby królów egipskich wszystkie były splądrowane. Gdy trzeba było kamieni do budowy szabrownicy niszczyli wspaniałe pałace i świątynie starożytnego Egiptu. Palono nawet mumie, gdyż zawierały w sobie dużo żywicy, a odczuwano dotkliwy brak paliwa w Egipcie. Wandale za złupienie Rzymu i zniszczenie wielu wprost bezcennych jego zabytków zasłużyli sobie na to, że szaber nazwano również wandalizmem. Niemcy hitlerowskie rabowały w krajach okupowanych wszystkie zabytkowe przedmioty albo niszczyły, jeśli były nieprzydatne. I tak np. doszczętnie wyszabrowano Zamek Królewski w Warszawie, a także wywieziono bezcenne zabytki Krakowa - ołtarz Wita Stwosza i skarby Zamku na Wawelu. Szaber jest gorszy od kradzieży. Złodziej, bowiem zabiera to, co się jemu przyda, a resztę zostawia w spokoju. Szabrownik natomiast niszczy wszystko, czego zabrać nie może. Szałowi szabru nie oprą się zabytkowe świątynie, cmentarze, cenne zabytki - jedynie dla chwilowej korzyści.

16. Piromania
Jest to patologiczna żądza podpalania. Historia podaje wiele przykładów szaleńców, którzy dla chwilowej, zmysłowej przyjemności podpalali wielkie miasta. I tak bardzo groźny pożar wzniecił rządny sławy szewc Herostratos w 356 r.p.n.e. podpalając starożytne miasto Efez, stolicę Azji Mniejszej tylko dlatego, aby o nim kroniki mówiły. Drugim szaleńcem, który wzniecił olbrzymi pożar siecznego miasta Rzymu w roku 64 był cesarz Neron, a następnie odpowiedzialność za podpalenie stolicy imperium zrzucił na chrześcijan, inicjując w ten sposób wielkie prześladowanie.

17. Zadłużenie i zastaw
Pan Jezus Chrystus mówił na temat dłużników osobne przypowieści Mt 18,21-35; Łk 7,47-50). Zawsze byli ludzie posiadający i potrzebujący, a więc pożyczający i dający pożyczkę. Dłużnik miał obowiązek spłacić dług względnie dać zastaw (Deut 24,10-11). Jeśli tym zastawem była szata, która jednocześnie służyła mu za przykrycie w nocy, wtedy pożyczający zobowiązany był oddać zastaw przed zachodem słońca (Ex 22,26-27; Deut 24,12-13.17). Jeśli zastawem był aktualnie używany kamień młyński, wierzyciel powinien go zwrócić dłużnikowi, aby nie zabrać mu środka do życia (Deut 24,6). Gdy zadłużenie się przyciągało, wtedy dłużnik zaprzedawał się wraz ze swoją rodziną za niewolnika aż do roku jubileuszowego (Lev 25r por. 2Krl 4,1-7). Pan Jezus Chrystus przyszedł, aby życie swoje położyć jako okup za grzechy nasze (Mt 20,28; 1Tm 2,6). List dłużny zniszczył (Kol 2,14), teraz jesteśmy wolni (Iż 61,1-3; Łk 4,16-21). Uważajmy, aby ponownie nie stać się dłużnikami i niewolnikami (Gl 5,1; 1Kor 7,23).

18. Wyzysk
Jest to wykorzystanie sytuacji, kogoś lub czegoś dla własnych celów, korzyści, zysku. Są trzy najczęściej spotykane formy wyzysku:

- Lichwa
była to forma wyzysku dłużnika przez wierzyciela polegająca na pobieraniu nadmiernych procentów od pożyczonych pieniędzy. Pan Bóg zakazał pobierania lichwy za pożyczkę udzieloną ubogiemu (Ex 22,25; Lev 25,35-38; Deut 15,7-11; 23,20-21; Ps 15,5).

- Krzywda
jest to szkoda moralna, fizyczna lub materialna wyrządzona komuś. Biblia mówi, że Pan Bóg staje w obronie krzywdzonych (Ex 22,21-24; 23,9; Lev 19,33; Deut 24,17-22; 27,19; Łk 19,8; Kol 3,25).

- Zatrzymanie zapłaty
Pismo Święte napomina: "Nie czyń krzywdy najemnikowi, biedakowi i ubogiemu z twoich braci albo z obcych przybyszów, którzy są w twojej ziemi, w twoich bramach. W tym samym dniu, kiedy wykonał swoją pracę, dasz mu jego zapłatę przed zachodem słońca, gdyż on jest biedny i z tego się utrzymuje..." (Deut 24,14-15). A na innym miejscu mówi: "Nie będziesz uciskał swego bliźniego i nie będziesz go obdzierał. Nie będziesz zatrzymywał u siebie przez noc do rana zapłaty najemnika" (Lev 19,13; Deut 27,19. por. lz 58,3; Ml 3,5). Wstrzymana zapłata jest krzykiem wołającym do nieba (Jk 5,4. por. Job 31,38-40; Jr 22,13). Kto wstrzymuje zapłatę swojemu pracownikowi, zmusza go do kradzieży i prowadzi go na drogę nieuczciwości.

19. Oszustwo
Jest to najpowszechniejszy z grzechów przeciwko VIII przykazaniu. Najczęstszym powodem oszustwa jest chęć zysku, a więc chciwość pieniędzy (Ex 23,7; Lev 19,11; 25,14-17; Przyp 20,14; Łk 18,11; Rz 1,29; 1Kor 5,10-11; Ef 5,3.5; Kol 3,5; 2Tm 3,2). Najlepszą zaś okazją do oszustwa jest handel. Oszustwo jest związane z kłamstwem i obłudą (Gen 38,11-26; Jr 9,3-5; Mk 10,19). Oszustwo ma na celu wyłudzenie od bliźniego jak najwięcej kosztem jak najniższym. W tym celu rzecz, którą się sprzedaje drugiemu przedstawia się od najlepszej strony; zataja się wszystkie braki i mankamenty, żądając wysokiej zapłaty. Do głównych przejawów oszustwa należą:

- Spekulacja
Jest to wykroczenie polegające na nabywaniu lub zdobywaniu towarów w celu dalszej odsprzedaży z zyskiem przez osoby bez uprawnień.

- Fałszerstwo
To przestępstwo polegające na przerabianiu lub podrabianiu dokumentów, pieniędzy, papierów wartościowych, znaków urzędowych, pieczęci, dzieł sztuki itp.

- Czarny rynek, pranie pieniędzy
Apostoł Paweł napisał: "Od wszelkiego rodzaju zła z dala się trzymajcie" (1Tes 5,21).

- Zdzierstwo
Jest to sprzedaż towarów lub usług za cenę znacznie przekraczającą ich wartość (Lev 19,13; Przyp 28,16; Mi 3,2-3; Am 3,10; 1Kor 6,10).

- Wyłudzenie (Gen 27r; 29,25; 31,7; Łk 3,12-14).

- Oszustwo z obawy (Joz 9.22!; 1Sm 9,17).

- Oszukiwanie Boga (Ml 3,8-10).
Przykładem oszukiwania Boga jest historia Ananiasza i Safiry (Dz 5r) oraz historia Giezego (2Krn 5,1 4-27), ale w rzeczywistości było to oszukiwanie samego siebie (Jk 1,22).

- Podwójne miary (fałszywe miary, odważniki) (Lev 19,35-36; Deut 25,13-16; Przyp 11,1; 20,10.23; Ez 45,10-12; Mi 6,10-11 ).

- Przesuwanie granicy posiadłości (Deut 19,14; 27,17).

- Niewłaściwy zysk:

- Niegodziwy zysk (Ez 22,13; Tt 1,11).

- Brudny zysk (1Tm 3,8; Tt 1,7).

- Brzydki zysk (1P 5,2).

21. Łapownictwo (przekupstwo, korupcja)
Jest to przestępstwo polegające na przyjęciu przez osobę pełniącą funkcję publiczną korzyści majątkowej lub osobistej w zamian za dokonanie czynności urzędowej lub bezprawnej. Łapownictwo jest powszechnym sposobem nieuczciwego bogacenia się. Łapownik to człowiek biorący odpowiednią kwotę za ustaloną czynność. Pismo Święte piętnuje łapownictwo (Ex 23,2-3.6-8; , Deut 10,17; 16,19; 27,25; Ps 15,5; Przyp 17,8; 18,16; Ez 22,12). Sędziowie w Izraelu mieli być nieprzekupni (Ex 18,21). Do największych przestępstw społecznych należy przepłacanie czynników kontrolujących, aby pobłażały nadużyciom, przy wydawaniu koncesji, zezwoleń, uprawnień itp.

- Łapówki otrzymali żołnierze pilnujący grobu Chrystusa (Mt 28,12-15).

- Apostoł Paweł nie uznawał łapówek, dlatego pozostał nadal w więzieniu (Dz 24,24-27).

22. Symonia (świętokupstwo)
Przez symonię rozumiemy handel godnościami, urzędami, przywilejami i dobrami kościelnymi. W potocznym języku symonia jest to kupczenie rzeczami o charakterze religijnym (nepotyzm). Nazwa pochodzi od Szymona czarnoksiężnika, który za pieniądze chciał kupić od apostoła Piotra dar Ducha Świętego (Dz 8,18-24). Źródłem symonii jest zwykle chciwość, która nigdy nie przebiera w środkach.

- W okresie Reformacji dominikanin Tetzel sprzedawał odpusty obiecując w jarmarczny sposób odpuszczenie grzechów.

- Jaskrawym przykładem symonii jest wyrób "fałszywych" relikwii i ich dystrybucja - np. szczebel drabiny, która się śniła Jakubowi, itp.

23. Świętokradztwo
Przez świętokradztwo rozumie się znieważenie lub kradzież rzeczy świętej.

A. Materialne świętokradztwo

W Starym Testamencie istniał surowy zakaz dotykania rzeczy świętych (Num 4,15.20; 18,3-4.7).

- Za dotknięcie Skrzyni Przymierza Uzza poniósł śmierć na miejscu (2Sm 6,6-8).

- Za grabież naczyń ze świątyni i wykorzystanie ich do orgiastycznej uczty babiloński król Baltazar został ukarany utratą państwa i śmiercią (Dn 5).

- Pan Jezus Chrystus był oburzony, gdy Żydzi urządzili targowisko na terenie świątyni (Mt 21,12-17; J 2,12-17).

- Nowy Testament wspomina o świętokradztwie, ale przy okazji mowy o pogańskich bałwanach (Dz 19,37; Rz 2,22).

- W naszych czasach świętokradztwo polega nie tylko na okradaniu, szabrowaniu i paleniu zabytkowych świątyń, ale także na sprzedawaniu Biblii i książek przeznaczonych do bezpłatnego rozdawnictwa, na kradzieży lub przywłaszczeniu pieniędzy czy przedmiotów ofiarowanych Zborowi (Kościołowi) albo będących własnością Kościoła (por. 1Tm 6,5).

B. Duchowe świętokradztwo

Istnieje jeszcze duchowa strona świętokradztwa. Pan Jezus Chrystus powiedział: "Nie dawajcie psom tego, co święte, i nie rzucajcie pereł swoich przed wieprze, by ich snadź nie podeptały nogami swymi..." (Mt 7,6). Słowo Boże mówi, że ciało człowieka jest świątynią Ducha Świętego (1Kor 6,19), używanie więc ciała do "służby nieczystości" (Rz 6,13.19) jest grzechem nieczystości (1Kor 6,13-19) i duchowym świętokradztwem. Dlatego apostoł Paweł apeluje: "Wzywam was tedy, bracia, przez miłosierdzie Boże, abyście składali ciała swoje jako ofiarę żywą, świętą miłą Bogu, bo taka winna być duchowa służba wasza. A nie upodabniajcie się do tego świata, ale się przemieńcie przez odnowienie umysłu swego, abyście umieli odróżnić, co jest wolą Bożą, co jest dobre, miłe i doskonałe" (Rz 12,1-2).

24. Marnotrastwo
Jest to lekkomyślna niegospodarność. Pan Jezus Chrystus był przykładem gospodarności. Po nakarmieniu pięciu tysięcy kazał uczniom pozbierać pozostałe okruchy (J 6,12-13. por. Mt 14,20; 15,37).

25. Żebranie
Jest to natrętne proszenie o jałmużnę. Żebranina jest poniżeniem godności człowieka. W Starym Testamencie Bóg nakazał Izraelitom, aby pamiętali o ubogich (Deut 15,11; Przyp 19,17. por. 11,24-25; Kazn 11,1), a Pan Jezus Chrystus przypomniał o tym uczniom swoim, że ubogich zawsze mieć będziecie (Mt 26,9-11; Mk 14,7; J 12,8). W naszych czasach jednak trzeba być bardzo ostrożnym przy dawaniu jałmużny żebrakom, aby nie dać się zwieść błędnym pozorom. Ten styl życia, bowiem podoba się różnym nierobom i śmierdzi robótkom, sprzyja oszustwu i zawodowemu złodziejstwu (Przyp 13,7). Kwestię żebrania Dawid zreasumował w następujący sposób: "Byłem młodym i zestarzałem się, a nie widziałem sprawiedliwego opuszczonego, ani potomstwa jego żebrzącego chleba" (Ps 37,25).

26. Kradzież dóbr duchowych

Na koniec warto zauważyć, że obok kradzieży dóbr materialnych, którą zwykle mamy na uwadze w omawianym przykazaniu, istnieją postacie kradzieży dóbr duchowych. Można przecież komuś zabrać, czyli ukraść, dobre imię, zdrowie oraz godność osobistą, radość życia, można być złodziejem czasu, można komuś ukraść spokój sumienia, a także ciszę, która jest potrzebna dla zdrowia psychicznego. Te formy kradzieży są nierzadko gorsze od kradzieży dóbr materialnych. Skradzione dobra materialne można przynajmniej częściowo odzyskać, tymczasem kradzież dóbr duchowych ma często charakter nieodwracalny.

VI PRZYCZYNY GRZECHÓW PRZECIWKO ÓSMEMU PRZYKAZANIU

1. Egoizm (2Tm 3,2)
Postawa życiowa polegająca na zabieganiu o własne dobro i interesy (samolubstwo, sobkostwo, egotyzm).Egoiści uważają, że inni powinni im służyć, oni natomiast nikomu. Cechuje ich egocentryzm. Uważają siebie za centrum, wokół którego wszystko powinno się obracać.

2. Chciwość (2J 2,16)
Jest to zachłanność, łapczywość, żądza posiadania pieniędzy, władzy, chwały itp. Słowo Boże wiele mówi na temat chciwości (Przyp 28,25; Łk 12,15; Mt 6,19-21.24.25-34; 19,23-24; Rz 1,29; 1Kor 5,11; 6,9.10; Ef 4,19; 5,3.5; 1Tm 3,3.8; 6,10; 2P 2,3). Pan Jezus Chrystus powiedział, że chciwość pochodzi z serca (Mk 7,22). Apostoł Paweł mówi, że chciwość jest bałwochwalstwem (Ef 5,5; Kol 3,5), chciwcy Królestwa Bożego nie odziedziczą (Ef 5,5).

3. Skąpstwo (1J 3,17-18)
Skąpcy pragną jak najwięcej nagromadzić i najmniej wydać. Wydanie pieniędzy na "niepotrzebne wydatki" jest dla nich torturą (Przyp 11,24; Mi 6,10; 2Kor 9,6). Zdarzały się wypadki śmierci głodowej żebraków, u których później znaleziono pod siennikiem kilkutysięczne sumy pieniędzy.

4. Rozrzutność
Jest to przeciwieństwo skąpstwa. Polega na prowadzeniu życia ponad stan. Przyzwyczajenie do wysokiej stopy życia prowadzi nieuchronnie do zadłużenia, kradzieży lub oszustwa.

5. Nieuczciwość
Nieuczciwość jest szukaniem sposobności zysku. Jest to wypadkowa egoizmu, chciwości i skąpstwa; jest ich owocem i konsekwencją. Żądza jest przyczyną, nieuczciwość jest jej skutkiem.

6. Pasożytnictwo
Polega ono na tym, że są typy ludzi, którzy żerują na cudzym miłosierdziu. Pasożyt jest człowiekiem żyjącym kosztem drugich, jest szkodnikiem i ciężarem dla społeczeństwa. Są to wszelkiego rodzaju łaziki, żebracy, pijacy, wagabundy, powsinogi. Pismo Święte podaje krótki wyrok na nierobów: "Kto nie chce pracować, niech też i nie je" (2Tes 3,10. por. 1Tes 4,11).

7. Lenistwo (Przyp 19,24; 26,13-16)
Lenistwo jest częstą przyczyną kradzieży. Leniwiec nie chce się trudzić i pracować, ponieważ kradzieżą, oszustwem, malwersacją i wyzyskiem może się łatwo wzbogacić. Najwięcej o lenistwie pisał król Salomon (Przyp 6,6-11; 10,4.26; 11,16b; 12,24; 13,4; 15,19; 19,15; 20,13;21,15; 22,13; Kazn 10,18). Pan Jezus Chrystus potępiał lenistwo (Mt 25,26). Apostoł Paweł wskazuje na pokrewieństwo lenistwa z kradzieżą (Tt 1,12).

VII CO POMAGA DO ZACHOWANIA VIII PRZYKAZANIA?

- Sprawiedliwość i uczciwość (Gen 43,12-23)

- Wiara, nadzieja i miłość (Mt 5,43-48; 10,42; 1Kor 13r)

- Życzliwość (Mt 10,40; 25,40)

- Wspaniałomyślność i hojność (Łk 21,1-4)

- Miłosierdzie (Lev 19,9-11; Łk 6,36)

- Oszczędność (Flp 4,10-19). Pan Jezus był oszczędny (cud nakarmienia pięciu tysięcy – J 6,12. por. Mt 14,20; 15,37).

Pan Jezus Chrystus pozostawił najlepszą receptę do zachowania VIII przykazania: "Sprzedawajcie majętności swoje, a dawajcie jałmużnę. Uczyńcie sobie sakwy, które nie niszczeją, skarb niewyczerpany w niebie, gdzie złodziej nie ma przystępu, ani mól niszczy. Albowiem gdzie jest skarb wasz, tam będzie i serce wasze" (Łk 12,33-34).

Za zgodą wydawnictwa "Łaska i Pokój"